DAO CÁCH LY (DS): vị trí, phân loại, lắp đặt

Để đảm bảo an toàn cho người sử dụng và người thợ sửa chữa trong quá trình thi công, lắp đặt, sửa chữa điện cần có dao cách ly (DS). Sau đây, Cơ điện 24h xin giới thiệu đến bạn đọc chi tiết về chiếc dao cách ly này

>> Xem thêm:

• thi công điện nhà xưởng
• chống sét lan truyền
• lắp đặt mạng văn phòng

1. Dao cách ly là gì ?

Dao cách ly trong tiếng anh là Disconnectors Switches = DS

• + Dao cách ly là thiết bị tạo ra khoảng hở cách điện trông thấy được giữa bộ phận đang mang điện và bộ phận cắt điện để đảm bảo an toàn cho người sử dụng
• + Dao cách ly chỉ được sử dụng để đóng cắt khi dòng điện không tải (không có dòng điện)
• + Nhờ có dao cách ly nên khi sửa chữa điện nước tại nhà hà nội một thiết bị nào đó thì các thiết bị bên cạnh vẫn làm việc bình thường.

• + Ở một số dao cách ly thường có dao nối đất đi kèm, khi dao cách ly mở, dao nối đất liên động, nối phần mạch cách ly để phóng điện áp dư còn tồn tại trong mạch cắt, đảm bảo an toàn.  Dao cách ly thường được thao tác bằng tay hoặc bằng điện cơ (động cơ điện). Dao cách ly được chế tạo cho tất các cấp điện áp.

2. Vị trí lắp đặt dao cách ly:

+ Dao cách lý thường lắp đặt trước các thiết bị bảo vệ như máy cắt, cầu chì

3. Phân loại dao cách ly:

Theo môi trường lắp đặt ta có :

• + Dao cách ly lắp đặt trong nhà.
• + Dao cách ly lắp đặt ngoài trời.

Theo kết cấu tạo có :

• + Dao cách ly một pha
• + Dao cách ly ba pha.

Theo kiểu truyền động ta có :

• + Dao cách ly kiểu chém.
• + Dao cách ly kiểu trụ quay
• + Dao cách ly kiểu treo
• + Dao cách ly kiểu khung truyền.

Phân loại dao cách ly theo số quay trụ

Dao cách ly kiểu quay một trụ

Loại dao này tiếp điểm đóng mở sơ với dao cách ly loại khác đòi hỏi tiết diện mặt bằng nhỏ. Nên chúng ta sử dụng ỏ trạm cao áp để giảm kích thước của trạm, nhất là trong tram có nhiều thanh dao cách ly và thanh ghóp.

Dao cách ly kiểu quay hai trụ

• + Dao cách ly kiểu quay hai trụ cho trạm ngoài trời ở cấp điện áp 72,5 kV đến 420kV , tùy vị trí mà có thể kèm hoặc không kèm theo dao nối đất.
• + Đóng mở dao cách ly 2 trụ: dùng 2 đế quay nối bằng thanh kẹp. Đế quay được các sứ gắn lại, trên đỉnh sứ có gắn khớp quay có cần và các tiếp điểm cao áp. Tiến hành thao tác cả 2 thì quay đều 1 góc 90 độ. Ở vị trí mở dao cách ly có điểm cắt giữa hai trụ sứ tạo nên khoảng cách cách điện nằm ngang.
• + Cho phép điều chỉnh chính xác hệ thống tiếp xúc thì bệ quay được lắp bằng bulông.
• + Tùy theo mỗi dao cách ly, có thể lắp thêm 1 hoặc 2 dao nối đất. Để tránh thao tác nhầm lẫn và cố định vị trí đề phòng thay đổi vị trí khi làm việc ở tình huống nguy hiểm như có ngắn mạch, gió bão….  giữa chúng có khóa liên động.

Dao cách ly hai trụ, cắt ở giữa

Khi điện áp làm việc của dao cách ly cao, khoảng cách cách điện của Dao cách ly lớn đòi hỏi tiếp điểm phải dài. Để làm giảm diện tích mặt bằng, người ta sử dụng dao cách ly 2 trụ cắt ở giữa ở các cấp điện áp từ 400kV trở lên.

Dao cách ly kiểu quay ba trụ

• + Cấu tạo của dao cách ly và dao nối đất khác nhau, nhưng có sự liên kế cơ khí bằng thanh nối.
• + Dao cách ly 2 trụ dù có cấu tạo đơn giản gọn nhẹ, nhưng khoảng cách giữa các pha lớn khi đóng mở cả hai sứ đều chuyển động nên cần bộ truyền động phức tạp. Và dao cách ly 3 trụ ra đời, khắc phục nhược điểm này, với 2 sứ cách điện phía ngoài cố định dùng để giữ hệ thống tiếp xúc, sử ở giữa có gắn đế quay và đỡ lưỡi dao. Sứ thứ 3 ở giữa này khi thao tác sứ quay khoảng 60 độ để đóng mở Dao cách ly.
• + Dao tiếp đất (nếu có) đặt ở phía tiếp điểm tĩnh của dao cách ly,2 sứ cố định phía ngoài.
• + Nhược điểm: chi phí cao nên dùng ở cấp điện áp không cao

4.Đặc điểm của dao cách ly

• + Được sử dụng để đóng cắt đường dây cao thế ở trạng thái không tải, từ đó thay đổi phương thức vận hành để tạo khoảng cách giữa thiết bị hợp bộ cao thế an toàn. Các thiết bị hợp độ cao thế như thanh cái, máy cắt với phần tử mang điện.
• + Dùng cho cấp điện áp lên đến 500kV điều khiển bằng tao tác tay hoặc động cơ, truyền động 3 pha hoặc đơn pha, kiểm nghệm tiêu tiêu chuẩn chuẩn IEC 62271 và được lắp đặt ngoài trời.
• + Dao cách ly có không dao tiếp địa, 1 dao tiếp địa, hoặc 2 dao tiếp địa với thiết kế phù hợp sơ đồ đấu nối từng ngăn lộ.
• + Được tranhg bị hộp điều khiển cho dao chính và các tiếp địa, cấp bảo vệ của vỏ hộp điều khiển IP55
• + Để đảm bảo vận hành ổn đinh, phù hợp với sơ đồ bố trí thiết bị trong từng ngăn lộ, trụ đỡ của dao cách ly được tinh toán thiết kế thật cẩn thận.

5. Phạm vi ứng dụng:

Dao cách ly được dùng trong mạng điện cao áp, siêu cao áp. Cho phép dùng dao cách ly để tiến hành các thao tác có điện trong các trường hợp sau:

• + Dao cách lý dùng để cắt và đóng điểm trung tính của máy kháng điện và máy biến áp, kháng điện;
• + Khi trong lưới điện không có hiện tượng chạm đất dao cách lý dùng đóng và cắt các cuộn dập hồ quang;
• + Khi máy cắt hoặc dao cách ly liên lạc thanh cái đã đóng, dao cách ly để đóng và cắt chuyển đổi thanh cái
• + Dao cách ly dùng đóng và cắt đoạn thanh dẫn hoặc không tải thanh cái ;
• + Dao cách ly dùng đóng và cắt nối tắt thiết bị;
• + Dao cách ly dùng đóng và cắt không tải máy biến dòng điện, máy biến điện áp;
• + Trường hợp đóng và cắt không tải các máy biến áp lực, các đường cáp, các đường dây trên không,.. cần đơn vị vận hành thiết bị lựa chọn lọai dao cách ly phù hợp;
• + Bộ tự động hoặc truyền động cơ của dao cách ly dùng để đóng cắt dòng điện nạp, dòng điện từ hóa, dòng điện phụ tải, dòng điện cân bằng nhanh chóng với thao tác cần dứt khoát.
• 

Dao cách ly (DS)

6. Lựa chọn dao cách ly:

–  Điều kiện chọn : UđmDCL    >=     Uđmmạng

IđmDCL     >=      Icb

–  Điều kiện kiểm tra : Kiểm tra ổn định động: Iôđđđm >=   Ixk

hay i ôđđđm  >=  i xk

–  Kiểm tra ổn định nhiệt:

• Các tiếp điểm cần phải làm việc đảm bảo khi có dòng điện định mức lâu dài chạy qua và có khả năng làm việc tốt ở nơi có điều kiện thiên nhiên khắc nghiệt
• Các tiếp điểm và các phần có dòng điện chạy qua phải đảm bảo ổn định động và ổn định nhiệt.

7. Chú ý khi lắp đặt dao cách ly:

• + Dao cách ly và bộ truyền động phải đảm bảo tin cậy, cần giữ vững ở vị trí đóng khi có dòng điện ngắn mạch chạy qua, khi ở vị trí cắt cần phải cố định chắc chắn.
• + Tiếp điểm cần phải làm việc, ở nơi có điều kiện thiên nhiên khắc nghiệt đảm bảo khi có dòng điện định mức lâu dài chạy qua và có khả năng làm việc tốt.
• + Các phần có dòng điện chạy và tiếp điểm: đảm bảo ổn định hoạt động và nhiệt.
• + Bộ truyền động và dao cách ly phải giữ vững ở vị trí đóng khi có dòng điện ngắn mạch chạy qua, đảm bảo tin cậy, cố định chắc chắc khi ở vị tri cắt
• + Để tránh hiện tượng phóng điện khi điện áp tăng cao, dao cách ly có khoảng cách an toàn giữa các tiếp điểm.
• + Để dao cách ly chỉ được đóng cắt sau khi máy cắt đã cắt, cơ cấu của dao cắt ly phải được nối liên động với  máy cắt ( trường hợp này là dao cắt ly bố trí ở 2 đầu máy cắt)

8. Thông số kỹ thuật tham khảo 

KIỂU (TYPE)	ĐƠN VỊ (UNIT)	DN 24 KV	DN 35 KV
Điện áp danh định (Rated voltage)	kV	24	35
Điện áp làm việc lớn nhất (Maximum continuous operating voltage)	kV	27	40,5
Dòng điện danh định (Rated current)	A	630	630
Khả năng chịu dòng ngắn mạch (Rate peak withstand current)	kA/3s	25	25
Độ bền điện áp tần số công nghiệp (Power frequency withstand voltage)	kV	65	95
Thử xung (BIL) 1,2/50µs (Lightning impulse withstand voltage)	kV	150	200
Chiều dài đường rò nhỏ nhất (Minimum creepage distance)	mm/kV	25	25
Vật liệu cách điện (Insulation materials)		Polymer (Silicone)	Polymer (Silicone)

9. Một số sản phẩm có tại Cơ điện 24h

Dao cách ly GE:

• + Dao cách ly mở ngang 72.5÷500kV: S2DA, S2DAT, S2DA2T.
• + Dao cách ly mở gập 245÷500kV: SPO, SPOT, SPO2T
• + Dao cách ly mở đứng 72.5kV: STA
• + Dao cách ly Pantograph 72.5÷500kV: SX

Dao cách ly COELME:

• + Dao cách ly mở ngang 35÷500kV: CBD, CBD-E, CBD-EE
• + Dao cách ly mở gập245÷500kV: OH, OH-E, OH-EE
• + Dao cách ly Pantograph 72.5÷500kV: VR2D

Dao cách ly SIEYUAN:

• + Dao cách ly mở ngang 35÷500kV: GW4
• + Dao cách ly mở đứng 72.5÷123kV: GW13

Dao cách ly ABB:  

+ Dao cách ly mở ngang 35÷500kV: SDF

Dao cách ly SIEMENS:

+ Dao cách ly mở ngang 123÷245kV: HCB

Với những chia sẻ trên, Cơ điện 24h đã mô tả chi tiết khái niệm, tác dụng, thông số,.. của chiếc dao cách ly trong cuộc sống hàng ngày. Hy vọng sẽ giúp ích nhiều cho các bạn.